آلاچیق در طراحی محوطه

آلاچیق در طراحی محوطه ویلا یکی از مهمترین المان هایی است که باعث افزودن جذابیت و کارایی در یک محوطه بیرونی می شود. کلاه فرنگی نام دیگر آلاچیق است که از دوران گذشته در عمارت های بزرگ و باغ ویلاها مورد استفاده قرار می گرفته است.

لذت بردن از فضای طبیعی و هوای آزاد اصلی ترین هدف محوطه سازی ویلا می باشد. در این راستا نیاز به ساختارهای نیمه محصور در فضای باغ یا باغچه ویلا وجود دارد که در عین محفوظ بودن در برابر بارندگی یا تابش آفتاب شدید، امکان حضور در طبیعت و بهره بردن از مناظر دلپذیر پیرامونی را نیز فراهم آورند. از این رو ساخت آلاچیق در لندسکیپ ویلا جایگاه ویژه ای یافته است.

آلاچیق در محوطه سازی علاوه بر جنبه های عملکردی، دارای جنبه های زیبایی شناسانه نیز می باشد که تنوع فضایی- بصری در فضای باز ایجاد می کند.

آلاچیق در چه فرم هایی ساخته می شود؟

محبوب ترین فرم برای آلاچیق در طراحی محوطه، دایره و یا چند ضلعی منتظم است که به گزبو شباهت پیدا می کند. اما به عنوان یک المان مستقل و نیمه محصور می تواند در فرم های متنوع دیگری طراحی و اجرا شود.

سقف مهمترین جز یک آلاچیق است و فرم و نحوه اجرای آن مستقیما بر کیفیت عملکردی و زیبایی آن تاثیر گذار است. در انتخاب نوع سقف هم شرایط آب و هوایی غالب باید مد نظر قرار گیرد و هم سبک کلی محوطه سازی ویلا.

-آلاچیق با سقف شیبدار

این نوع سقف، معمول ترین و جذاب ترین نوع سقف آلاچیق است. به ویژه برای آلاچیق های چوبی و در نواحی که دارای بارندگی های سالانه زیاد هستند مانند مناطق شمالی، مناسب است.

-آلاچیق با سقف گنبدی

معمولا آلاچیق هایی با پلان دایره ای دارای سقف گنبدی هستند. این فرم، حالت سنتی و کلاسیکی ایجاد می کند. آلاچیق های سنگی یا بتنی بیشتر به این فرم ساخته می شوند.

-آلاچیق با سقف مسطح

این نوع، رواج کمی در آلاچیق ها دارد. اما در بعضی رویکردها مانند طراحی محوطه ویلا مدرن یا ویلا مینیمال، مورد توجه قرار می گیرد.  در این فرم، فلاشینگ سقف آلاچیق بسیار اهمیت دارد تا مانع از تجمع آب های ناشی از بارندگی و ایجاد رطوبت شود.

-آلاچیق با سقف بازشو

در این نوع، سقف ها دارای ریل هایی برای جمع کردن پوشش های موقت هستند. این پوشش ها معمولا پارچه ای و بسیار سبک و منعطف هستند که امکان باز و بسته شدن آسانی دارند.

-آلاچیق با فرم خاص

طرح های خلاقانه و ابداعی برای طراحی آلاچیق در محوطه، می تواند در راستای هماهنگی با رویکرد کلی طراحی محوطه باشد و یا برای خلق یک تضاد شاخص و نقطه عطف محوطه سازی، شکل گرفته باشد.

در سازه آلاچیق از چه متریالی استفاده می شود؟

معمولا چوب و فلز پرکاربردترین متریال برای اجرای سازه آلاچیق ها هستند. از آنجاییکه آلاچیق ها در معرض هوا و شرایط بیرونی هستند، چوب ترمو و مهندسی شده مورد نیاز است تا دوام و زیبایی مورد نیاز را حاصل کند.

 معمولا آلاچیق های فلزی با فرم های فرفوژه مانند و ظریفی ساخته می شوند. می توان از فلز به صورت مدرن و صیقلی و یا حالت کارکرده و فرسوده برای ایجاد حس روستیک در ساخت آلاچیق استفاده کرد.

آجر و سنگ نیز به ویژه در محوطه های ویلا کلاسیک یا ویلا سنتی در ساخت آلاچیق ها به کار می روند. می توان با طراحی خلاقانه، ترکیبی از این متریال را نیز به کار برد.

آلاچیق های آجری بیشتر برای محوطه سازی سنتی  رواج دارند . گرچه آجر تحت شرایط جوی بیرونی به مرور زیبایی خود را از دست می دهد. بنابراین به صورت محدود از آن استفاده می شود.

آلاچیق های سنگی حالت کلاسیک و لوکس را در فضا ایجاد می کنند. هزینه و زمان ساخت بالاتری دارند اما در طولانی مدت، از کیفیات عملکردی و زیبایی آنها کاسته می شود.

امروزه آلاچیق های پیش ساخته یا کامپوزیتی وجود دارند که سبک تر از انواع درجا بوده و اجرای سریعی دارند.

الاچیق های آلومینیوم نیز با دوام و سبک هستند و اجرا و نصب آسان و سریعی دارند. اما آنها نیز موارد استفاده محدودی دارند.

آلاچیق های شیشه ای و بتنی نیز به صورت بسیار محدود، اجرا می شوند و منوط به اعمال سبک یا سلیقه خاصی در طراحی ویلا و محوطه می باشند.

شیشه بندی پیرامون آلاچیق می تواند محدود و یا به صورت درب هایی قابل باز و بسته شدن باشند. این نوع شیشه ها باید از نوع سکوریت و با مقاومت کافی در برابر نوسانات دمایی و فشار و ضربه باشند. در این صورت، استفاده حداکثر از محیط پیرامون فراهم می آید، در عین حال فضای کاملا محفوظی ایجاد می شود.

برای پوشش سقف آلاچیق می توان از متریال متنوعی مانند دالهای بتنی سبک، ورق های سبک آلومینیوم مانند ایرانیت و سفال، چوب، حصیر یا پوشال استفاده کرد.

در مناطق گرم استفاده از حصیر و پوشال کمک شایانی به خنکی فضای آلاچیق می کند و جلوه جذاب و طبیعی را نیز ایجاد می کند.

در جانمایی آلاچیق در محوطه باید به چه نکاتی توجه داشت؟

مکان یابی آلاچیق در طراحی محوطه، اصولا تحت تاثیر هدف استفاده از آن و طرح کلی فضاسازی محوطه و مسیرهای پیاده راههای دسترسی و همچنین نقاط جذاب و مورد توجه، شکل می گیرد.

بسته به وسعت و سبک و نیازهای فضا ممکن است مکان های متفاوتی برای جانمایی آلاچیق در محوطه در نظر گرفت. اما نکته عمومی این است که آلاچیق در مسیر وزش بادهای سرد و نامناسب زمستانی نباشد و همچنین در جوار درختان یا سایه اندازی هایی باشد که آن را از گرمای تابستان حفظ کند. دیدهای از داخل آلاچیق به پیرامون نیز دارای اهمیت به سزایی هستند.

بهترین مکان ساخت آلاچیق

-روی سطح مرتفع: در این صورت آلاچیق دارای دیدهای مشرف به زیبایی های پیرامونی و حتی بنای ویلا در محوطه خواهد بود.

-روی عرشه استخر: در این صورت یک نقطه کانونی و جذاب در کنار استخر به وجود می آید. یک فضای نشیمن و دورهمی که به فضای عرشه افزوده شده، مسقف و نیمه محصور است. با وجود آن، تابش شدید آفتاب یا بارندگی نمی تواند دورهمی و تفریح کنار استخر را مختل کند.

-در کنار بدنه های آبی: آلاچیق می تواند در کنار یک آب نما، حوضچه کوچک یا یک برکه طبیعی و جوی آبی روان باشد. در این صورت طراوت و خنکی آب به درون آلاچیق راه یافته و فضای خنک و سرسبزی برای استراحت و گذران اوقات فراغت ایجاد می شود.

-در کنار پرچین یا حصاری سبز: بعضی مواقع ایجاد یک محل نشیمن دنج و آرام مد نظر است. در این صورت ساخت آلاچیق در یک کنج یا کنار یک دیوار، گزینه مطلوبی است. می توان با تعبیه یک شومینه یا باربیکیو در زیر آلاچیق، فضای جذابی برای دورهمی و صرف غذا ایجاد کرد.

-در یک فضای کانونی: با وجود یک آلاچیق در تقاطع چند مسیر پیاده راه یا در انتهای یک مسیر، فضای مکث جذابی برای استراحت و نشستن حاصل می شود و به عنوان یک نقطه کانونی، تنوع فضایی را در محوطه ارتقا می دهد.

-روی تراس یا بام: در باغچه ویلا کوچک یا محوطه هایی که فضای باز وسیع در دسترس نیست می توان از پتانسیل بام ویلا یا تراس آن استفاده کرد. آلاچیق در ارتفاع، دارای دیدهای بی نظیری به پیرامون خواهد بود. در این صورت باید محاسبات لازم برای اضافه بار ناشی از آن صورت گیرد.